Δισκοκήλη (Κήλη Μεσοσπονδύλιου Δίσκου)

Τι είναι η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου (δισκοκήλη);

Η οσφυϊκή δισκοκήλη ή κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου είναι η πιο συχνή πάθηση της σπονδυλικής στήλης. Πρόκειται για μια κατάσταση κατά την οποία τμήμα του εσωτερικού υλικού του μεσοσπονδύλιου δίσκου «προβάλλει» μέσα στο σπονδυλικό κανάλι. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την πίεση ή και την παγίδευση ενός ή περισσότερων νεύρων.

Η δισκοκήλη αποτελεί μία από τις συχνότερες αιτίες πόνου στη μέση αλλά και στα άνω ή κάτω άκρα (οσφυαλγία – ισχιαλγία – αυχεναλγία).

Τα τελευταία χρόνια η συχνότητα εμφάνισής της έχει αυξηθεί σημαντικά, κυρίως λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής, που περιλαμβάνει:

• Αύξηση σωματικού βάρους λόγω κακής διατροφής.

• Έλλειψη φυσικής δραστηριότητας και γυμναστικής.

• Πολλές ώρες καθιστικής εργασίας και κακή στάση σώματος.

Μεσοσπονδύλιος Δίσκος – Ανατομία

Η σπονδυλική στήλη αποτελείται από 33–34 σπονδύλους, οι οποίοι χωρίζονται σε:

• Αυχενικούς: 7

• Θωρακικούς: 12

• Οσφυϊκούς: 5

• Ιερούς: 5

• Κοκκυγικούς: 4–5

Ανάμεσα στους σπονδύλους βρίσκονται οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι.

Ο φυσιολογικός μεσοσπονδύλιος δίσκος έχει σχήμα κυλίνδρου και αποτελείται από δύο μέρη:

• Ινώδης δακτύλιος: σκληρός εξωτερικός σχηματισμός που τον συγκρατεί στη θέση του.

• Πηκτοειδής πυρήνας: μαλακός εσωτερικός ιστός που του δίνει ελαστικότητα και λειτουργεί ως «αμορτισέρ» της σπονδυλικής στήλης.

Οι δίσκοι λειτουργούν ως αποσβεστήρες κραδασμών, προσφέροντας ταυτόχρονα σταθερότητα και ευλυγισία. Βοηθούν επίσης στη σωστή κατανομή των φορτίων κατά την κίνηση, το περπάτημα και τη στήριξη του σώματος.

Τύποι δισκοκήλης ανάλογα με τη θέση

• Αυχενική δισκοκήλη: Εμφανίζεται στην αυχενική μοίρα. Μπορεί να προκαλέσει πόνο στον αυχένα, στο κεφάλι, στους ώμους ή στα άνω άκρα.

• Θωρακική δισκοκήλη: Σπάνια, αλλά όταν συμβεί προκαλεί πόνο στο θώρακα και μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία του κορμού.

• Οσφυϊκή δισκοκήλη: Η πιο συχνή μορφή. Προκαλεί πόνο στη μέση (οσφυαλγία), πόνο που αντανακλά στα κάτω άκρα (ισχιαλγία) και μερικές φορές αδυναμία ή μούδιασμα στα πόδια.

Δισκοκήλη – Αίτια

Η δισκοκήλη συνήθως προκαλείται από τη σταδιακή φθορά των μεσοσπονδύλιων δίσκων λόγω γήρανσης. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται εκφύλιση ή εκφυλιστική νόσος. Με την πάροδο του χρόνου, οι δίσκοι χάνουν υγρά, μειώνεται η ελαστικότητά τους και γίνονται πιο ευάλωτοι σε ρήξεις και τραυματισμούς. Ο ρυθμός εκφύλισης διαφέρει από άτομο σε άτομο και επηρεάζεται τόσο από γενετικούς όσο και από μηχανικούς παράγοντες.

Στους περισσότερους ασθενείς, το πρόβλημα ξεκινάει μετά από μικροτραυματισμούς ή καταπόνηση των μυών, όπως κατά την άρση βάρους χωρίς σωστή τεχνική. Λιγότερο συχνά, η δισκοκήλη μπορεί να προκληθεί από πτώση, απότομη κάκωση της σπονδυλικής στήλης ή, στην περιοχή του αυχένα, από τροχαίο ατύχημα.

Θεραπεία Κήλης Μεσοσπονδύλιου Δίσκου

Η αρχική αντιμετώπιση της οσφυϊκής δισκοκήλης εστιάζει στη συντηρητική θεραπεία. Στόχος είναι η γρήγορη κινητοποίηση του ασθενούς, ώστε να αποφευχθούν οι επιπλοκές της παρατεταμένης ακινησίας.

Στα πρώτα στάδια, χορηγούνται συνήθως παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη φάρμακα για τον έλεγχο του πόνου. Η φυσικοθεραπεία παίζει σημαντικό ρόλο στην αποκατάσταση της κινητικότητας και στη σταδιακή επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες. Αν, ωστόσο, τα συμπτώματα επιμένουν ή επιδεινώνονται, εξετάζεται η χειρουργική λύση.

Μία ενδιάμεση επιλογή είναι η επισκληρίδια έγχυση στεροειδών και αναλγητικών, που στοχεύει στη μείωση της φλεγμονής γύρω από το πιεσμένο νεύρο. Όταν αυτή η προσέγγιση δεν αρκεί, η οσφυϊκή μικροδισκεκτομή αποτελεί την πιο συχνή χειρουργική μέθοδο. Μέσα από μια μικρή τομή αφαιρείται το τμήμα του δίσκου που πιέζει το νεύρο, επιτρέποντας ταχεία ανακούφιση. Οι περισσότεροι ασθενείς επιστρέφουν στο σπίτι την ίδια ή την επόμενη ημέρα και σύντομα ξαναβρίσκουν τον ρυθμό τους.

Μια πιο σύγχρονη επιλογή είναι η διαδερμική αποσυμπίεση δίσκου με λέιζερ (PLDD). Πρόκειται για μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική, που εφαρμόζεται με τοπική αναισθησία: μια λεπτή βελόνα εισάγεται στον δίσκο και με ακτίνα λέιζερ εξατμίζεται μέρος του πυρήνα του. Έτσι μειώνεται η ενδοδισκική πίεση και αποσυμπιέζονται οι νευρικές ρίζες. Η μέθοδος προσφέρει ταχεία ανάρρωση, αλλά δεν ενδείκνυται για όλες τις περιπτώσεις· απαιτείται σωστή επιλογή ασθενούς μετά από μαγνητική τομογραφία και ιατρική εκτίμηση.

Επικινδυνότητα Οσφυϊκής Δισκοκήλης

Η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου θεωρείται γενικά καλοήθης πάθηση. Ωστόσο, σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει μόνιμες νευρολογικές βλάβες, όπως:

• Μερική παράλυση.

• Απώλεια ελέγχου της ούρησης ή της αφόδευσης.

Στην περιοχή του αυχένα υπάρχει επιπλέον κίνδυνος βλάβης του νωτιαίου μυελού, η οποία μπορεί να επηρεάσει:

• Τη βάδιση.

• Την ισορροπία.

• Τον συντονισμό των κινήσεων.

Παράγοντες Κινδύνου

Η εμφάνιση της δισκοκήλης σχετίζεται με τρεις βασικούς παράγοντες:

1. Σωματικό βάρος: Η παχυσαρκία αυξάνει την πίεση στους δίσκους, ιδιαίτερα στην οσφυϊκή μοίρα.

2. Επάγγελμα: Βαριά χειρωνακτική εργασία, άρση φορτίων, συχνές κάμψεις ή στροφές, αλλά και επαγγέλματα με μικροτραυματισμούς (π.χ. οδηγοί, πιλότοι, αεροσυνοδοί) αυξάνουν τον κίνδυνο.

3. Κληρονομικότητα: Γενετικοί παράγοντες φαίνεται να επηρεάζουν τον χρόνο και τον τρόπο εκφύλισης των δίσκων.

Συμπτώματα Οσφυϊκής Δισκοκήλης

Η οσφυϊκή δισκοκήλη μπορεί να:

• Πιέσει τα νεύρα της περιοχής.

• Προκαλέσει πόνο στη μέση ή στα κάτω άκρα (ισχιαλγία).

• Συνοδεύεται από αδυναμία ή μούδιασμα σε κάποιο άκρο.

Επιπλοκές

Η πιο σοβαρή επιπλοκή, αν και σπάνια, είναι η Ιππουριδική Συνδρομή. Σε αυτήν την περίπτωση η δισκοκήλη πιέζει την «ιππουρίδα», δηλαδή τα νεύρα που συνεχίζουν μετά τον νωτιαίο μυελό. Μπορεί να προκαλέσει:

• Μερική ή πλήρη παράλυση κάτω άκρων.

• Απώλεια ελέγχου ουροδόχου κύστης και εντέρου.

Πρόκειται για επείγουσα νευροχειρουργική κατάσταση που απαιτεί άμεση αντιμετώπιση.

Πρόληψη

Η πρόληψη της δισκοκήλης βασίζεται κυρίως σε τρεις παράγοντες:

1. Σωματική άσκηση: Η ενδυνάμωση των μυών της μέσης σταθεροποιεί τη σπονδυλική στήλη.

2. Διατήρηση υγιούς βάρους: Μειώνει την πίεση που δέχονται οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι.

3. Σωστή στάση σώματος: Ειδικά στην καθιστή εργασία και κατά την άρση βαρών (χρήση ποδιών αντί της μέσης).

Πότε πρέπει να ζητήσετε άμεσα ιατρική βοήθεια για δισκοκήλη;

Αν και η δισκοκήλη στις περισσότερες περιπτώσεις αντιμετωπίζεται συντηρητικά, υπάρχουν ορισμένα συμπτώματα–συναγερμού που απαιτούν άμεση ιατρική εκτίμηση:

• Σοβαρή επιδείνωση των συμπτωμάτων: Πόνος, αδυναμία ή μούδιασμα σε τέτοιο βαθμό που εμποδίζουν την καθημερινή σας λειτουργικότητα.

• Δυσλειτουργία ουροδόχου κύστης ή εντέρου: Απώλεια ελέγχου ή δυσκολία στην ούρηση/αφόδευση, που μπορεί να σχετίζεται με το σύνδρομο της ιππουρίδας.

• Αναισθησία «σέλας»: Απώλεια αίσθησης στην περιοχή που έρχεται σε επαφή με μια σέλα (εσωτερικοί μηροί, πίσω μέρος ποδιών, περιοχή γύρω από τον πρωκτό).

Αυτά τα σημεία αποτελούν επείγουσες καταστάσεις και χρειάζονται άμεση επίσκεψη σε νευροχειρουργό.

Επέμβαση Δισκοκήλης – Τι να γνωρίζετε

Η απόφαση για χειρουργική επέμβαση λαμβάνεται εξατομικευμένα, ανάλογα με:

• Τη διάρκεια και ένταση των συμπτωμάτων.

• Τη θέση και το μέγεθος της κήλης.

• Τις νευρικές δομές που πιέζονται.

• Τη γενικότερη κατάσταση της σπονδυλικής στήλης.

Ο γιατρός θα σας προτείνει τις κατάλληλες μεθόδους (π.χ. μικροδισκεκτομή, ενδοσκοπική δισκεκτομή, PLDD) και θα συζητήσει μαζί σας ποια ταιριάζει καλύτερα στις ανάγκες σας.

Βασικά σημεία για το χειρουργείο δισκοκήλης:

• Νάρκωση: Συνήθως πραγματοποιείται με γενική αναισθησία.

• Νοσηλεία: Οι περισσότεροι ασθενείς επιστρέφουν στο σπίτι την ίδια ή την επόμενη ημέρα.

• Επιστροφή στην εργασία: Διαφέρει ανάλογα με το είδος της δουλειάς. Μπορεί να χρειαστεί από 2 εβδομάδες (εργασία γραφείου) έως και 2 μήνες (χειρωνακτική εργασία).

• Γυμναστική και άρση βαρών: Επιτρέπονται σταδιακά μετά από περίπου 2 μήνες, πάντα με τη σύμφωνη γνώμη του χειρουργού.

• Επιπλοκές: Αν και σπάνιες, μπορεί να περιλαμβάνουν λοίμωξη, αιμάτωμα ή υποτροπή της δισκοκήλης. Η επέμβαση θεωρείται γενικά ασφαλής.