Οσφυαλγία

Τι είναι η οσφυαλγία;

Η οσφυαλγία, όπως υποδηλώνει και το όνομά της, είναι ένα κοινό σύμπτωμα που αφορά πόνο στο κάτω μέρος της πλάτης ή αλλιώς πόνο στη μέση. Σε γενικές γραμμές, το 80% των ανθρώπων θα αντιμετωπίσει τουλάχιστον 1 επεισόδιο πόνου χαμηλά στην πλάτη (μέση) κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Αυτός ο πόνος στη μέση είναι συνήθως ο κύριος λόγος που αναζητούν ιατρική βοήθεια και αποτελεί συχνή αιτία αναρρωτικών αδειών από την εργασία.

Αν και συνήθως αντιμετωπίζεται ως πάθηση, η οσφυαλγία είναι στην πραγματικότητα ένα σύμπτωμα που μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες. Αυτές οι αιτίες μπορεί να περιλαμβάνουν τόσο τοπικά προβλήματα στην περιοχή της μέσης όσο και προβλήματα σε άλλα μέρη του σώματος. Η οσφυαλγία συνήθως εμφανίζεται σε άτομα που είναι στην τέταρτη και πέμπτη δεκαετία της ζωής τους.

Συχνά, ο πόνος χαμηλά στην πλάτη οφείλεται σε εκφύλιση στα κατώτερα οσφυϊκά διαστήματα, τα οποία είναι και τα πιο κινητά. Αυτή η εκφύλιση μπορεί να ξεκινήσει από 1 ή περισσότερους μεσοσπονδύλιους δίσκους και ονομάζεται δισκοπάθεια.

Εν συνεχεία, μπορεί να επηρεάσει τις σπονδυλικές αρθρώσεις, προκαλώντας αστάθεια και στένωση στον σπονδυλικό σωλήνα. Συνήθως, η οσφυαλγία συνοδεύεται από τον πόνο στο πόδι, γνωστός ως «ισχιαλγία».

Έχουν δημοσιευτεί πολλές μελέτες παγκοσμίως για τους τρόπους πρόληψης της οσφυαλγίας και των μακροπρόθεσμων προβλημάτων στη μέση. Σημειώνεται ότι υπάρχουν εμβιομηχανικές και γενετικές διαφορές μεταξύ των ατόμων, οι οποίες μπορούν να καταστήσουν μερικά άτομα ευάλωτα σε προβλήματα στη μέση. Ακόμη, υπάρχουν σοβαρότερες παθήσεις (όπως κατάγματα, όγκοι και φλεγμονές), οι οποίες είναι πιθανό στην αρχή να παρουσιαστούν λόγω μίας οσφυαλγίας.

Στη συνήθη πρακτική, η οσφυαλγία χωρίζεται χρονικά σε 3 κατηγορίες:

• Οξεία (διάρκεια λιγότερο από 1 μήνα).
• Υπο-οξεία (διάρκεια 4 με 12 μήνες).
• Χρόνια (διάρκεια παραπάνω του 1 χρόνου).

Συνήθως, με συντηρητικά μέτρα, τα συμπτώματα του πόνου χαμηλά στην πλάτη βελτιώνονται σημαντικά εντός λίγων εβδομάδων από την έναρξη της θεραπείας.

Διάγνωση Οσφυαλγίας 

Για τη διάγνωση και τον προσδιορισμό της αιτίας του πόνου στη μέση, ζητείται από τον Νευροχειρουργό η πραγματοποίηση κάποιας από τις παρακάτω ιατρικές εξετάσεις:

• Απλή ακτινογραφία της οσφυϊκής χώρας.
• Αξονική τομογραφία.
• Μαγνητική τομογραφία της οσφυϊκής μοίρας.
• Σπινθηρογράφημα των οστών, αν απαιτείται, σε ειδικές περιπτώσεις.

Θεραπεία Οσφυαλγίας

Σε περιπτώσεις όπου ο πόνος προκαλείται από τοπικά αίτια στο σώμα, η θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει τη χρήση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, αναλγητικών και μυοχαλαρωτικών για λίγες ημέρες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί ακόμη να χρησιμοποιηθούν στηρίγματα της σπονδυλικής στήλης για λίγο καιρό.

Εάν ο πόνος εξακολουθεί να υπάρχει, τότε η φυσικοθεραπεία αποτελεί συνήθως την προτεινόμενη θεραπεία. Ωστόσο, η φυσικοθεραπεία πρέπει να προσαρμόζεται ατομικά στον ασθενή και στην αιτία του πόνου, και για αυτό χρειάζεται συνεργασία μεταξύ ενός νευροχειρουργού και ενός φυσικοθεραπευτή.

Ακόμη, οι τοπικές εγχύσεις με τοπικό αναισθητικό και η κορτιζόνη αποτελούν σε πολλές περιπτώσεις αποτελεσματικά εργαλεία, αν οι παραπάνω μέθοδοι αποδειχθούν ανεπαρκείς. Για να αποφευχθούν επικίνδυνες επιπλοκές, είναι σημαντικό να πραγματοποιούνται με προσοχή από έναν Νευροχειρουργό που γνωρίζει εκτενώς την περιοχή.

Τέλος, όταν οι συντηρητικές μέθοδοι δεν είναι αποτελεσματικές και ιδίως σε χρόνιες περιπτώσεις με αστάθεια και σπονδυλαρθρίτιδα, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση. Για παράδειγμα, η μικροδισκεκτομή σε περίπτωση εμμένουσας και εκτεταμένης κήλης στον μεσοσπονδύλιο δίσκο, καθώς και η αποσυμπίεση και η σπονδυλοδεσία σε περίπτωση καταγμάτων, σπονδυλολίσθησης ή σπονδυλόλυσης.

Αίτια Οσφυαλγίας

Τα αίτια της οσφυαλγίας διακρίνονται σε 2 κατηγορίες, στα τοπικά και στα συστηματικά αίτια.

Στα τοπικά αίτια περιλαμβάνονται:

• Εκφύλιση και αρθρίτιδα των σπονδυλικών αρθρώσεων (σπονδυλαρθρίτιδα).
• Κήλη ή εκφύλιση των μεσοσπονδύλιων δίσκων (δισκοπάθεια).
• Θλάση μυών και τενόντων.
• Κάταγμα σπονδύλου.
• Σπονδυλολίσθηση ή σπονδυλόλυση.
• Σπονδυλική στένωση.
• Λοιμώξεις στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα.
• Αρθρίτιδα της ιερολαγονίου αρθρώσεως.
• Όγκοι στη σπονδυλική στήλη.

Στα συστηματικά αίτια περιλαμβάνονται:

• Ρευματοειδής αρθρίτιδα.
• Οστεοαρθρίτιδα του ισχίου.
• Ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής.
• Παθήσεις του παγκρέατος, όπως η παγκρεατίτιδα.
• Παθήσεις των νεφρών, όπως η νεφρολιθίαση και η πυελονεφρίτιδα.
• Παθήσεις του εντέρου.
• Ψυχικές διαταραχές, που μπορεί να προκαλέσουν πόνο στην περιοχή της μέσης.

Ακόμη, στους ηλικιωμένους ο πόνος στη μέση μπορεί να οφείλεται στις παρακάτω αιτίες:

• Εκτεταμένη εκφύλιση των μεσοσπονδύλιων δίσκων.
• Εκφυλιστική σκολίωση.
• Οστεοπορωτικά κατάγματα: Σε ασθενείς με οστεοπόρωση, ακόμα και μια απλή κίνηση ή τραυματισμός μπορεί να προκαλέσει κάταγμα στη σπονδυλική στήλη.
• Σπονδυλαρθρίτιδα.
• Όγκοι.

Επίσης, στα παιδιά, πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί όσον αφορά τον πόνο στη μέση, καθώς ο σκελετός τους εξακολουθεί να αναπτύσσεται. Πιθανά αίτια πόνου στη μέση στα παιδιά είναι τα εξής:

• Σκολίωση, η οποία σπάνια μπορεί να προκαλέσει πόνο.
• Κακώσεις των μεσοσπονδύλιων δίσκων.
• Ανισοσκελία.
• Υπερβολική αθλητική δραστηριότητα του ανώριμου σκελετού.
• Σπονδυλολίσθηση ή σπονδυλόλυση.
• Σπονδυλοδισκίτιδες.
• Φλεγμονές.
• Όγκοι στη σπονδυλική στήλη.

Γενικά, η διερεύνηση του ασθενούς πρέπει να γίνεται προσεκτικά, καθώς υπάρχουν πολλές παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν πόνο στη μέση.

Πρόληψη Οσφυαλγίας

Παρόλο που πολλοί άνθρωποι θα αντιμετωπίσουν κάποια στιγμή στη ζωή τους έστω ένα επεισόδιο με πόνο χαμηλά στην πλάτη, υπάρχουν πολλοί τρόποι πρόληψης για αυτόν τον πόνο, οι οποίοι είναι οι εξής:

• Τακτική άσκηση: Είναι αποτελεσματική στην πρόληψη του πόνου χαμηλά στη πλάτη, καθώς βοηθάει στον έλεγχο του βάρους μας και στην ενδυνάμωση των μυών μας, ιδίως στους κοιλιακούς και στους ραχιαίους. Η κολύμβηση είναι μια μορφή άσκησης κατάλληλη για την πρόληψη του πόνου στη μέση.
• Αποφυγή ορθοστασίας για πολλή ώρα όταν δεν υπάρχει λόγος.
• Αποφυγή καθιστικής θέσης για υπερβολικά πολλή ώρα: Εάν η εργασία μας απαιτεί να καθόμαστε αρκετή ώρα, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα μαξιλαράκι στο κάτω μέρος της πλάτης του καθίσματος. Αυτό βοηθάει να διατηρήσουμε τη μέση μας σε υπερέκταση. Το ίδιο ισχύει και στην οδήγηση, όπου είναι απαραίτητο να κάνουμε τακτικά διάλειμμα.
• Προσοχή στον τρόπο άρσης βαρών: Όταν χρειάζεται να σηκώσουμε βαριά αντικείμενα, πρέπει να λυγίζουμε τα γόνατά μας και να πλησιάζουμε όσο το δυνατόν περισσότερο στο αντικείμενο. Με αυτόν τον τρόπο μειώνουμε τις δυνάμεις που ασκούνται στη μέση μας.
• Επιλογή κατάλληλου στρώματος για το κρεβάτι: Το στρώμα στο οποίο κοιμόμαστε πρέπει να είναι αρκετά σκληρό, ώστε να μην επιτρέπει στο σώμα μας να «βουλιάζει».

Η καλύτερη πρόληψη για τον πόνο χαμηλά στην πλάτη είναι να δίνουμε προσοχή στη μέση μας και να μην την καταπονούμε. Η τακτική άσκηση, ο έλεγχος του βάρους, η αποφυγή της καθιστικής ζωής καθώς και οι παραπάνω συμβουλές είναι αποτελεσματικοί τρόποι πρόληψης.